Als ik de laatste jaren om mij heen kijk, dan vallen mij een aantal dingen op: maatschappelijke ontwikkelingen worden genegeerd totdat het de organisatie raakt, het uitstellen van acties wordt geaccepteerd op elk niveau van een organisatie en als het minder gaat is de primaire focus op het reduceren van kosten
Het zijn zaken waar ik mij als ondernemer en voorheen als medewerker over verwonder. Het gedrag in een professionele omgeving is veelal anders dan in een particuliere omgeving. In 1993 maakte ik voor het eerst een crisis mee. Destijds was ik werkzaam bij een trailerbouwer. De sfeer tussen collega’s onderling, relatie met klanten en leveranciers; alles leek in een soort van verkramping terecht te komen. Het was een situatie die mij lang aan het denken heeft gezet; de verkramping lost dit soort periodes niet op; maar wat dan wel?
Crisisaanpak
Sinds 2008 is er wederom van een crisis sprake. Of de gemiddelde ondernemer daar nu heel verstandig mee omgaat, daar kan je je vragen bij stellen. Welke ervaringen uit het verleden past men toe om erger te voorkomen of om er juist positief gebruik van te maken?
In oktober 2011 kreeg ik het verzoek van een klant om mee te denken over een sanering. Als er 30% minder mensen in de organisatie zouden rondlopen, dan zou men de crisis wel overleven. Een eenvoudig verzoek, maar door mij beantwoord met een aantal vragen;
- Welke omzet is nodig om met 70% van het personeel een gezond bedrijf te blijven?
- Wat kost het om de 30% van de mensen uit de organisatie te halen?
- Welke kennis gaat verloren met deze mensen?
- Welk netwerk gaat verloren met deze mensen?
- Welke capaciteiten gaan verloren in de organisatie door deze actie?
Er is een berekening te maken wat het ontslag van 30% van de mensen de organisatie gaat kosten;
- Tijd van de ondernemer, welke heel zeldzaam en dus heel kostbaar is
- Ontslagkosten (advocaat, afkoopsommen, zie http://www.gripopontslag.nl/ontslagcalculator.html)
- Emotie bij alle medewerkers; ‘ben ik de volgende keer aan de beurt?’
- Verlies van creativiteit; de koers wordt al snel op zeker varen
- Imagoverlies
- Stel, we rekenen voor het gemak met een ondergrens van € 20.000 per medewerker. U begrijpt, het gaat al snel over stevige bedragen. In feite weggegooid geld; er staat geen euro inkomsten tegenover.
Positief reorganiseren
Natuurlijk is het niet eenvoudig om het resultaat in een bedrijf snel te verbeteren. Maar is een focus op alleen kostenreductie te rechtvaardigen? Indien ‘ja’, dan spreek ik van negatief reorganiseren. Reductie van kosten geeft bij gelijke omzet natuurlijk een resultaatverbetering. Maar dit effect is eindig; immers een bedrijf zonder kosten bestaat niet. Des te meer er gesneden wordt in kosten; des te kleiner de kans op groei. Overleven is natuurlijk ook een strategie voor een korte periode.
Een alternatief zou zijn positief reorganiseren. In deze variant keren we de boel om. In principe accepteren we kosten. Immers zonder kosten geen omzet. Wel beoordelen we de kosten; welke dragen bij aan het realiseren van omzet? Zaken die geen primaire activiteit zijn die stoten we af. Wat overblijft zijn dus zaken die het bedrijf in de kern vormt.
Bij Positief Reorganiseren moet het resultaat zijn; een verbeterd rendement en verbeterde continuïteit. De kosten die een ontslag kost zetten we in om te investeren in nieuwe ontwikkelingen. Bij voorkeur aanvullend op bestaande activiteiten, passend bij de mogelijkheden van de medewerkers.
De kreet Positief Reorganiseren heb ik ooit geïntroduceerd bij een organisatie waar diverse mensen hun werk kwijtraakte als gevolg van outsourcing. Binnen enkele weken was een nieuwe activiteit opgezet met deze mensen. Door vanaf dag 1 open te communiceren, te bespreken dat het opzetten van een nieuwe activiteit ook betekent het loslaten van ‘het oude vertrouwde’ is er meer mogelijk dan vooraf in te schatten. Een lasser had destijds een prima idee; kunnen we voor de ‘moeder’ artikelen gaan maken die men nu inkoopt. Zo ja, dan kan het moederbedrijf wellicht goedkoper inkopen, de omzet is er dan al direct en er kan wellicht aan soortgelijke bedrijven ook geleverd gaan worden.
Afgelopen maanden zie ik bij vrijwel al mijn klanten in de bouw dat men afscheid neemt van medewerkers. Een belrondje langs een aantal van hen heeft mij geleerd dat;
- Een timmerman in een paar weken tijd zich om heeft laten scholen tot zelfstandige als keukenmonteur
- Een schilder tegenwoordig hele mooie tafels van boomstammen maakt
- Een elektricien bij een ICT bedrijf een nieuw bedrijfsonderdeel heeft helpen opzetten voor lichtreclames
Stel, dat bovenstaande mensen de kans hadden gekregen bij hun werkgever. Hadden beiden daar dan niet van kunnen profiteren?